Δημήτρης Λαγός

Η Τουριστική Ανάπτυξη στην Ελλάδα: Προβλήματα και Προοπτικές

 Δημήτρης Γ. Λαγός

Περίληψη

Ο τουρισμός είναι μία από τις σημαντικότερες οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες σε παγκόσμιο επίπεδο. Η τουριστική ανάπτυξη, με βάση τη διεθνή χρηματοοικονομική συγκυρία, αναμένεται να επηρεάσει τις χώρες υποδοχής τουριστών, λόγω της ευαισθησίας που παρουσιάζει το τουριστικό προϊόν στις οικονομικές μεταβολές. Ειδικά για την Ελλάδα, ο τουρισμός θεωρείται ότι είναι η ατμομηχανή της χώρας, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια κατέγραψε αξιοσημείωτη αντοχή ακόμα και μέσα στην κρίση. Ωστόσο, παρά την καλή στατιστική εικόνα, τα διαρθρωτικά προβλήματα της τουριστικής βιομηχανίας (π.χ. εποχικότητα, χαμηλή-μέτρια ποιότητα του τουριστικού προϊόντος, το ζήτημα της «οικονομίας διαμοιρασμού» -sharing economy-) παραμένουν και τροφοδοτούν την κρίση στον ελληνικό τουρισμό. Αυτό είναι συνέπεια του κυρίαρχου αναπτυξιακού προτύπου «ήλιος και θάλασσα» (sun lust) και του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος που επέβαλαν τη μαζικοποίηση του τουριστικού φαινομένου και που σε περιόδους χρηματοοικονομικής κρίσης εντείνεται και δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στην αποδοτικότητα και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας.

Οι μέχρι σήμερα ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ποιοτική στάθμη των προσφερόμενων τουριστικών υπηρεσιών δεν βελτιώνεται, παρά την άνοδο της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης. Η Ελλάδα θεωρείται χώρα φιλοξενίας τουριστών χαμηλής και μεσαίας εισοδηματικής στάθμης. Το τουριστικό της προϊόν είναι μέτριας ποιότητας. Συνεπώς, η τιμή του τουριστικού προϊόντος συνιστά το αποφασιστικό στοιχείο για την προσέλκυση τουριστών και φυσικό επακόλουθο αυτού είναι ότι η ζήτησή του θα τείνει να στραφεί σε ολιγότερο τουριστικά αναπτυγμένες χώρες ή τμήματα τουριστικών αγορών που έχουν χαμηλότερο κόστος εργασίας. Ακόμα, το μονοδιάστατο τουριστικό προϊόν «ήλιος και θάλασσα» έχει προ πολλού ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του και ακολουθεί πλέον πορεία επιβράδυνσης.

Στο πλαίσιο της παραπάνω σύντομης ανασκόπησης, ο στόχος της εισήγησης είναι να καταδείξει τα διαρθρωτικά προβλήματα που έχει ο ελληνικός τουρισμός, να προτείνει τρόπους αντιμετώπισης αυτών και να γίνει εκτίμηση των προοπτικών ανάπτυξής του.